موضوع: طلب مال از حلال نمودن و قدر انفاق كردن

طلب مال از حلال نمودن و قدر انفاق كردن

چنان چه از احاديث معتبره ظاهر مى شود طلب مال از راه حلال كردن خوب است ، بلكه واجب و لازم است ، اما طلب را مانع عمل به سنتهاى پيغمبر كردن ، يا اعتماد بر طلب خود كردن خوب نيست ، بلكه بايد عمل به فرايض و سنن الهى بكند، و چنان كه فرموده اند قدرى از سعى بكند، و بداند كه با وجود سعى ، معطى خداست ، و از او طلب نمايد، و به سبب اين سعى از ياد او غافل نشود، چنان چه حق تعالى مدح كرده است ايشان را: مردانى كه غافل نمى كند ايشان را تجارت و بيع از ياد خدا و از اقامه صلات و دادن زكات .

و بعد از تحصيل به آن چه به هم رسد، بايد قناعت كرد، و اگر از حلال كم به هم رسد بر خود مشقت مى بايد گذاشت ، و در اين صورت ترك لذتها كردن و جامه هاى درشت و كهنه پوشيدن خوب است ، كه متوجه حرام نشود، و اگر خدا وسعت و فراخى در رزق دهد، بعد از اداى حقوق واجبه الهى توسعه و خود و عيال و مؤمنان و اعانت فقرا و مساكين بايد كرد.

و در همه باب حد وسط را رعايت مى بايد كرد، آنقدر به فقرا ندهد كه خود محتاج شود، و زياده از قدرت ضرورت و احتياج خود هم نگاه ندارد، و آن چه را نگاه دارد هم تعلق به آن نداشته باشد، و روزى خود را منحصر در آن نداند، و آن چه از براى خود صرف كند بر عيال تنگ نگيرد، و طعامهاى لذيذ بخورد و بخوراند به مؤمنان ، و جامه هاى نفيس بپوشد و بپوشاند، اما به قدرى كه به حد اسراف نرسد، اما اگر قدرى از مال داشته باشد كه به آن طعام لذيذ تواند خريد، و فقيرى را محتاج داند و خود به قليلى قناعت كند و زيادتى را به او دهد ايثار كرده است ، و ايثار درجه مقربان است .

و حاصل آن است كه اصل ترك لذتها را فى نفسه كمال دانستن خوب نيست ، كه در مجلسى وارد شوند و به طعام لذيذى ايشان را دعوت نمايند نخورند، كه ما رياضت مى كشيم ، و اين ها را نمى خوريم ، اين مذموم است ، اما اگر براى فقر و بى چيزى يا اعانت مؤمنى بر خود تنگ گيرد خوب است ، و همچنين در مركب و خانه و غير اين ها از مايحتاج خود.
چنان چه كلينى به سند معتبر روايت كرده است كه سفيان ثورى به خدمت حضرت امام جعفر صادق عليه السلام آمد، ديد كه آن حضرت جامه اى در نهايت سفيدى و نزاكت پوشيده اند، مانند پرده اى كه در زير پوست تخم مرغ مى باشد، سفيان گفت : اين جام جامه ى تو نيست كه پوشيده اى و جامه اى به اين نفاست نبايد بپوشى .

حضرت فرمودند: بشنو از من ، و آن چه مى گويم حفظ كن ، كه در دنيا و آخرت براى تو خوب است اگر بر سنت پيغمبر بميرى و ترك بدعتها بكنى . بدان كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله و سلم در زمان خشكى بودند كه در ميان مسلمانان تنگى بسيار بود، به آن نحو كه شنيده اى سلوك مى كردند، اما وقتى كه دينار و گندم و فراخى در روزى به هم رسد سزاوارترين مردم به صرف كردن نعمتها ابرار و نيكوكارانند نه فجار و بدان ، و مؤمنانند نه منافقان ، و مسلمانند نه كافران ، پس چرا جامه مرا انكار و مذمت كردى اى ثورى ! والله با اين لباس و اين حال كه از من مى بينى از روزى كه خود را شناخته ام هيچ صبح و شامى بر من نگذشته است كه خدا را در مال من حقى مانده باشد و نداده باشم ، يا به مصرفش صرف نكرده باشم .

و به سند معتبر از معلى بن خنيس مروى است كه حضرت صادق عليه السلام از احوال شخصى سؤ ال فرمود، گفتند: پريشان است ، فرمود: به چه كار مشغول است ؟ گفتند: برادران مؤمنش به او مى رسانند، فرمود: آن هايى كه او را قوت مى دهند عبادتشان بيش تر و بهتر از اوست كه در خانه عبادت مى كند.



گزیده عین الحیات
علامه باقر مجلسی